VATANDAŞLIK HUKUKU
YABANCILAR VE VATANDAŞLIK HUKUKU
Yabancı, Türkiye Cumhuriyeti
Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişiyi ifade eder. Ülkemizde
uygulanacak olan hukuk kuralları yabancıların bağlı yani vatandaşı oldukları
ülkelere göre farklılık göstermektedir. Bunun sebebi ise mütekabiliyet
ilkesidir. Türk Yabancılar Hukuku, yabancıların Türkiye Cumhuriyeti’nde yabancı
olmalarından dolayı tabi oldukları kısıtlamaları ve sahip oldukları hakları
inceler.
Devletler, ülkelerine hangi
haklarla veya şartla yabancı kabul edeceklerini özgürce sınırlayabilseler de bu
konuda Uluslararası Anlaşmalar çerçevesinde de çeşitli sınırlandırmalara
tabidirler.
6458 sayılı Yabancılar ve
Uluslararası Koruma Kanunu 28 Mart 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş
olup, yabancıların Türkiye’ye giriş ve ikamet izinleri İçişleri
Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından koordine
edilmektedir.
Ülkemiz bulunduğu coğrafi konum
göz önüne alındığında yaşanan olaylar sebebiyle göç merkezi haline gelmiştir.
Bu nedenle de yabancılar hukuku fazlasıyla önem kazanmıştır. 1951 tarihli
Mülteciler Hakkındaki Milletlerarası Sözleşme gereği, sadece Avrupa
ülkelerinden gelenler mültecidir. Suriye’den gelenler mülteci değil, sözleşme
kapsamında olmadıkları için sığınmacıdırlar. Sığınmacıların hukuki durumu ayrı
bir yönetmelikle düzenlenmiştir.
Yabancıların
Türkiye’ye girişleri ve ikamet izinlerine ilişkin olarak 6458 sayılı Yabancılar
ve Uluslararası Koruma Kanunu 28 Mart 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş olup,
yabancıların Türkiye’ye giriş ve ikamet izinleri İçişleri Bakanlığı’na bağlı
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından koordine edilmektedir.
Ülkemizde Yabancılar Hukuku’nun kaynakları:
1. Pasaport
Kanunu
2. İskan
Kanunu
3. Yabancıların
Çalışma İzinleri Hakkında Kanun
4. Harçlar
Kanunu
5. Doğrudan
Yabancı Yatırımlar Kanunu
6. Türk
Vatandaşlığı Kanunu
Türkiye’de, vizenin veya vize
muafiyetinin tanıdığı süreden ya da 90 günden fazla kalacak yabancıların ikamet
izni olması zorunluluğu bulunaktadır. İkamet izni başvurusu genel olarak
yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki
konsolosluklara yapılır. 6 ay içinde kullanılmaya başlanmayan ikamet izinleri
geçerliliğini kaybeder.
İkamet izni çeşitleri 6458 sayılı kanunda
düzenlenmiş olup, bu izin türleri;
1.
a) Kısa
Dönem İkamet İzni
b) Aile İkamet İzni
c) Öğrenci İkamet İzni
d)Uzun Dönem İkamet İzni
e) İnsani İkamet İzni
f) insan Ticareti Mağduru İkamet
İzni şeklindedir.
Türkiye’de bağımsız olarak
çalışacak yabancılara ise Türkiye’de en az 5 yıl kanuni ve kesintisiz ikamet
etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir.
4817 sayılı Kanunla yabancıların
çalışma iznine ilişkin olarak bazı istisnai haller sayılmış olup, söz konusu
istisnai hallerde yabancılara çalışma izni verilebileceği belirtilmiştir.
Yabancıların çalışma izni başvuru şekli, yabancının Türkiye’de ikamet iznine
sahip olup olmadığına göre farklılık göstermekte olup, Türkiye’de geçerli en az
6 aylık ikamet izni bulunan yabancıların çalışma izni başvuruları Çalışma ve
Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na; Türkiye’de geçerli en az 6 ay süreli ikamet izni
bulunmayan yabancıların ise çalışma izni başvuruları ise bulundukları
ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluklarına yapılmaktadır.
Sadece Türk Vatandaşlarının
yapabileceği Avukatlık, Noterlik, Eczacılık vb. meslekler ise yasaklı mesleklerden
sayılmakta olup, söz konusu mesleklere ilişkin yapılan çalışma izni başvuruları
kabul edilmemektedir.
Mevzuatımızda Yabancılar ve
Uluslararası Koruma Kanunu, Uluslararası İşgücü Kanunu, Doğrudan Yabancı
Yatırımlar Kanunu ve Yabancılara İkinci El Taşıt Satışı Hakkında Kanun gibi
çeşitli kanun, ilgili yönetmelik ve düzenlemeler bulunmaktadır. Yabancılar
Hukuku; Vatandaşlık Hukuku, Şirketler Hukuku, İhracat ve İthalat Hukuku, Aile
Hukuku, Miras Hukuku, İş Hukuku, Turizm Teşvik Hukuku gibi pek çok hukuk dalı
ile ilgili olması sebebiyle bir karma hukuk dalıdır.
Avukatlık ofisimizin yabancılar
hukuku ve vatandaşlık ile ilgili hukuki yardım verdiği alanlar;
– Vatandaşlık başvurusu
işlemlerinin takibi; Vatandaşlık başvurusunun reddi halinde uyuşmazlıkların
çözümü ve iptal davalarının takibi,
– Çalışma ve oturma izni
başvurularının takibi,
– Yabancı ülke mahkemeleri
tarafından verilen boşanma kararlarının tanınması ve tenfizi,
– Yabancı mahkeme kararları ve
hakem kararlarının tanınması ve tenfizi,
– Yabancı gerçek ve tüzel
kişilerin Türkiye’de taraf olduğu davaların takibi ve icra işlemleri,
– Yabancıların Türkiye’de şirket
kurması; devlet kurumları, ortakları, çalışanları ve müşterileri arasında
gerçekleşecek sözleşmelerin düzenlenmesi ve uyuşmazlıkların çözümü,
– Yabancı gerçek veya tüzel
kişilerin Türkiye’de gayrimenkul alım ve satımına ilişkin işlemlerinin takibi,
– Yabancı gerçek veya tüzel
kişilerin Türkiye’de gayrimenkullerin kiralanması ve ilgili işlemlerin takibi
ve uyuşmazlıkların çözümü,
– Yabancı gerçek kişilere
Türkiye’deki miras hukukuna ilişkin danışmanlık hizmetleri verilmesi,
– Uluslararası sözleşmelerin
ihtilaflı hükümlerinin yorumlanması.
Yabancıların Türkiye’ye girişleri
ve ikamet izinleri 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve
İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından
değerlendirilmektedir.